Bir kaç kez gözüme çarpan haberler vardı, şeker üretimi ile tatlandırıcılar arasında geçen konular. Gündemin yoğun değiştiği bir ülkede yaşıyor ve orada yazılar yazmaya çalışıyorsanız bazı haberleri es geçebiliyorsunuz, yada çok ilgi alnınızda olmayabiliyor.
Bir Ankara ziyaretimiz de Sayıştay’da yılların tecrübesi sabit olan, bürokrat olarak çok önemli noktalarda görev yapmış ve halen Sayıştay’da denetmen olarak görev yapan bir ağabeyimizi de ziyaret etmiştim. Bu ziyaret sırasında kısaca şeker pancarı ve tarım üzerine sohbetlerimiz olmuştu.
Şeker pancarı üretimi, çiftçimiz, 25 yakın fabrikamız ve buralardan ekmek kazanan binlerce insanımızı ilgilendiren bir konuydu aslında konu. Hiçte öyle es geçilecek bir konu değil üstüne basa basa konuşulması, duyurulması gereken bir konuydu.
Şeker Pancarı Üretimi Ve Üreticisi Üzerine Oynanan Oyunlar Var.
Bu konuda teknik bilgilerle donanmış bir çok makale ve yazıyı internetten de bulabilirsiniz. Ben teknik konularla sizi boğmak istemiyorum anladım dilden kısa ve öz size anlatayım.
Tatlandırıcı ithalatını yada mısır ithalatını teşvik ederek doğrudan şeker pancarı olmadan mısırı Brezilya yada ABD’den getirmeyle şeker elde etmek. Ben şeker diyorum aslında teknik ham madde olan glikoz elde etmeyi amaçlayan yöntemler teşvik edilmektedir.
Şeker pancarı üretimi pahalı diyerek fabrikaların kapılarına kilit vurmayı, şeker pancarı üretimini azaltarak yada yok ederek çiftçiyi zora düşürecek uygulamalara adım atılmak isteniyor.
Ülkemizin şeker ihtiyacı yıllarca şeker pancarından karşılanırken, bundan böyle yabancı firmaların ithal mısırdan ürettikleri şekerlerle mi karşılanacak? Evet böyle devam ederse olacağı budur.
Bir dönem tarımda ve hayvancılıkta kendi kendine yeten ülke olduğumuzu ders kitapların da okur ve övünürdük. Hiç kıtlık ve açlık olamayacak ülkelerin içinde olacağımızı düşünür kendimizi güvende hissederdik.
Şeker pancarı demek sadece şeker üretimi demek değil. Doğaya verdiği foto sentez ile oksijen demek, hayvanlara verdiği küspe ile hayvancılığın yem ham maddesi demek, köylünün geliri demek göç olmayan köyler demek. Ekonomi demek, milli demek.
ŞEKER PANCARI TARIMININ FAYDALARI
Neden şeker pancarı üretimi önemlidir?.Şeker pancarı tarımı yüksek istihdam sağlayarak köyden göçü önlemekte,devlete hiç yük olmadan kuru tarım arazisini sulu tarıma kazandırmakta, yan ürün olarak posa ve melası ucuz hayvan yemi temin ederek hayvancılığın gelişmesine hizmet etmekte,melastan üretilen maya 80 ülkeye ihraç edilerek döviz girdisi sağlamakta,taşımacılık sektörüne oldukça fazla yük sağlamakta,fotosentez sonucu havaya ormandan 3 kat daha fazla oksijen sağlamakta ve en önemlisi de planlanan pancar kooperatifleri vasıtasıyla çiftçinin üretim alanında bilinçlendirilmesi,tarımda münavebenin uygulanması,üreticinin araç,gereç sahibi yapılması,tarım teknolojilerinin ve araçlarının kullanılmasının sağlanması yanında pancar tarımının tarımsal denetimini eksiksiz yapmasıdır.Kısaca şeker pancarı tarımı bir bütünlüklü proje olup tarımsal denetimi Türkiye çapında yapan başkaca bir kurum da bulunmamaktadır.Dünyada olayı bu boyutta ele alan başka bir ülke de yoktur.(1)
Şeker Yasası ile;
Şeker fabrikalarının alacağı şeker pancarı da azaltılmaya başlandı ve pancar çiftçisi daha da fakirleşti, Kar getiren fabrikalar satılma sürecine sokuldu, fabrikaların kapasiteleri düştü, NBŞ (Nişasta Bazlı Şeker) kotası artırılınca Dünya mısır üreticisi tekellerine pazar açıldı. YYT (Yüksek Yoğunluklu Tatlandırıcı ) dış alımında da patlama oldu.
Bu işin çözümü Sayıştay’ın yazdığı raporu okumak ve orada ki öneriler kısmında yazanları uygulamaktır. Devletin başka bir devlet kurumunun yaptığı titiz çalışmayı göz ardı yapmamasıdır.
Şeker Kurumunun 2015 yılı çalışmaları üzerinde Sayıştay tarafından yapılan incelemeler sonucunda getirilen öneriler aşağıdadır.
Yılına ilişkin öneriler:
1- Şeker Kurumunun, pancar ekilecek alanlara izin verirken, yapılacak uygulamanın sürdürülebilir su kaynakları yönetimine ilişkin planlamalara uygunluğunun kontrolü ve yer altı su kaynaklarının dengesinin korunması konusunda DSİ ile işbirliği yapması,
2- Türkiye’de üretimi yapılmayan, ancak başta ilaç sanayi olmak üzere çeşitli kullanım alanları bulunan ve 2015 yılında yayımlanan “İthalat Tebliği” çerçevesinde ithaline izin verilen, Yüksek Yoğunluklu Tatlandırıcıların ithal amaçlarının dışında da kullanıldığı ve piyasayı olumsuz yönde etkilediği dikkate alınarak söz konusu maddelerin ithal amacı dışında kullanılmasını önlemek amacı ile gerekli tedbirlerin alınması, (2)
Yapmayın arkadaşlar, kendi ayağımıza sıkmayın.
Fedai Çakır
17 Ocak 2016, İstanbul
Kaynak:
1- Prof. Dr. Mustafa AYYILDIZ
2- Sayıştay ŞEKER KURUMU 2015 RAPORU
